Elérhetőség

Elérhetőség

Cím: 
9022 Győr, Liszt Ferenc u. 13.
Telefon: 
+36 96 312424
Reformációs projekt koordinátora
Hegedüs Zoltán
hegedus.zoltan@mnl.gov.hu

Reformáció a magyar kultúrában

Eseménynaptár

Eseménynaptár

h
k
sze
cs
p
szo
v
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
 
2018 Április
 

Utasítás a vasárnapok és a törvényben előírt egyházi ünnepek megtartására Pozsony, 1733. január 27.

Győr-Moson-Sopron Megye Győri Levéltára készülő forráskötetében több latin nyelvű forrást is közöl, amelyek magyar nyelvű kivonata, ugyanakkor eredetiben közzétett szövege is segíti a kutatók munkáját. Egy ilyen dokumentumot teszünk most közzé az alábbiakban. A 17–18. századi uralkodók rendeletei kötelezték a protestáns lakosságot a katolikus ünnepek megtartására, az úrnapi körmeneteken való részvételre. Az alábbi forrás egy ilyen uralkodói utasítás szövege, amely az ünnepek megnevezése miatt is értékes forrás.
Utasítás a vasárnapok és a törvényben előírt egyházi ünnepek megtartására Pozsony, 1733. január 27.

Utasítás a vasárnapok és a törvényben előírt egyházi ünnepek megtartására

Pozsony, 1733. január 27.

 

Kivonat:

A király továbbra is meghagyja az ország lakosainak, hogy a vasárnapokat és a törvényben előírt többi ünnepnapot meg kell tartaniuk. Az ezt elmulasztó nemesek hattól huszonöt forintig terjedő bírságot fizetnek, a nemtelenek pedig tizenkettőtől ötvenig terjedő botütést szenvednek el. Ismételt elkövetés esetén a büntetés mértéke kétszeres lesz.

 

A megtartandó ünnepnapok a következők:

1.) a vasárnapok

2.) Krisztus körülmetélése[1]

3.) Krisztus megkeresztelkedése[2]

4.) Szent Pál megtérése[3]

5.) Szűz Mária tisztulása[4]

6.) Mátyás apostol[5]

7.) Szent József, a Boldogságos Szűz Mária jegyese[6]

8.) az angyali üdvözlet napja[7]

9.) nagypéntek

10.) a húsvét három egymást követő napja

11.) Adalbert püspök és vértanú[8]

12.) Szent György vértanú[9]

13.) Fülöp és Jakab napja[10]

14.) a Szent Kereszt megtalálásának napja[11]

15.) Urunk mennybemenetele[12]

16.) a pünkösd három egymást követő napja

17.) Úrnapja[13]

18.) Keresztelő Szent János születése[14]

19.) Szent László király[15]

20.) Szent Péter és Pál apostolok[16]

21.) Szűz Mária látogatása Erzsébetnél[17]

22.) Mária Magdolna napja[18]

23.) Szent Jakab apostol[19]

24.) Szent Anna, a Boldogságos Szűz Mária édesanyja[20]

25.) Urunk színeváltozása[21]

26.) Szent Lőrinc vértanú[22]

27.) a Boldogságos Szűz Mária felvétele a mennybe[23]

28.) Szent István király[24]

29.) Szent Bertalan apostol[25]

30.) Szűz Mária születése[26]

31.) a Szent Kereszt felmagasztalása[27]

32.) Szent Mihály arkangyal[28]

33.) Máté apostol és evangélista[29]

34.) Simon és Júdás apostolok[30]

35.) Mindenszentek[31]

36.) Szent Imre herceg[32]

37.) Szent Márton püspök[33]

38.) Szent Erzsébet özvegy[34]

39.) Szent Katalin szűz és vértanú[35]

40.) Szent András apostol[36]

41.) a Boldogságos Szűz Mária fogantatása[37]

42.) Szent Tamás apostol[38]

43.) Jézus születése[39]

44.) Szent István első vértanú[40]

45.) Szent János evangélista[41]

46.) Aprószentek[42]

47.) az egyes plébániákban a templom védőszentjének ünnepe

 

Sacra caesarea regiaque maiestas dominus, dominus noster clementissimus dierum Dominicorum et festorum decretalium exactam ubivis locorum, a quibusvis regnicolis indiscriminatim nemine excepto celebrationem ad exigentiam positivarum regni legum ultronee districtim mandat, circa poenas autem in contravenientes statuendas clementer resolvit, ut nobiles in aere, ignobiles vero in corpore puniantur, quas poenas magistratus ipsi comitatenses, civitatenses et alii iurisdictionati pro prudenti iudicio reis comperiendis habita condigna qualitatis personarum et excessuum, bonorum seu substantiae quantitatis, aetatis item gravioris et sanitatis debilioris ratione dictent et exequantur; in decernendis autem huiusmodi poenis moderamen tale observetur, ut hae in reiterata festorum et dierum Dominicorum violatione duplicandae, respectu quidem nobilium personarum in pecunia mulctandarum florenis 6 minores et 25 florenis maiores poenae, respectu vero ignobilium fustigationis poena afficiendorum 12 baculi ictibus minores et 50 ictibus maiores esse non debeant. Clementer proinde ordinat altefata sua maiestas sacratissima, ut universi regni comitatus, civitates item et alii iurisdictionati districtus hanc benignam caesareo-regiam resolutionem in gremio sui de loco in locum modis et formis, quibus aliae benignae resolutiones caesareo-regiae per regnum publicari solent, cum specifica tamen omnium festorum decretalium connotatione lingua vernacula indilate publicari, eiusmodi autem benignae dispositioni contravenire praesumentes adeoque praenominata festa decretalia observare nolentes seu violare attentantes poena modalitate praedeclarata dictanda et irremissibiliter exequenda per magistratum saecularem ad querimoniam vel parochi loci, vel alterius cuiuspiam eatenus ponendam puniri, summam porro exinde proveniendam rite ac debite colligi et ad ecclesias parochiales sive vero filiales romano-catholicas, quibus aliunde per violationem praescriptorum festorum vis et iniuria inferretur, habito eatenus cum ordinariis supremo vel vice-archidiaconis mutuo cointellectu converti, ac tandem de universis et singulis perceptis et erogatis debitas et competentes rationes Consilio huic de anno in annum per eos, quorum interest, submitti faciant. Idcirco antelatam benignam caesareo-regiam voluntatem et ordinationem praetitulatis dominationibus vestris hisce intimari in finem illum, ut semet eidem per omnia conforment, consequenterque eandem in gremio sui de loco in locum modis et formis, quibus aliae benignae resolutiones caesareo-regiae publicari solent, cum specifica omnium festorum decretalium connotatione hic adnexa indilate lingua vernacula publicent, et eiusmodi benignae ordinationi contravenire praesumentes adeoque praenominata festa decretalia observare nolentes seu violare attentantes poena modalitate praedeclarata pro qualitate personarum infligenda et irremissibiliter exequenda per magistratum saecularem puniri, summam porro exinde proveniendam rite et debite colligi, et ad ecclesias parochiales sive vero filiales romano-catholicas habito eatenus cum ordinariis supremo vel vice-archidiaconis mutuo cointellectu converti, ac tandem de universis et singulis perceptis et erogatis debitas et competentes rationes Consilio huic Regio Locumtenentiali de anno in annum per eos, quorum interest, submitti faciant eaedem dominationes vestrae. Datum ex Consilio Regio Locumtenentiali, Posonii, die vigesima septima Ianuarii anno Domini millesimo septingentesimo trigesimo tertio celebrato.

 

Connotatio et specificatio festorum in regno Hungariae per quosvis regnicolas et inhabitatores indiscriminatim celebrandorum

 

1-mo: Dies Dominici

2-o: circumcisio domini nostri Iesu Christi

3-o: epiphania domini nostri Iesu Christi

4. conversio Sancti Pauli

5. purificatio Beatae Mariae Virginis

6. Sancti Matthiae apostoli

7. Sancti Iosephi, sponsi Beatae Mariae Virginis

8. annunciatio Beatae Mariae Virginis

9. Parasceve

10. in Paschate tres dies continui

11. Adalberti episcopi et martyris

12. Georgii martyris

13. Sanctorum Philippi et Iacobi

14. inventio Sanctae Crucis

15. ascensio Domini

16. in Pentecoste tres dies continui

17. sanctissimi Corporis Christi

18. nativitas Sancti Ioannis Baptistae

19. Sancti Ladislai, regis Hungariae

20. Sanctorum Petri et Pauli apostolorum

21. visitatio Beatae Mariae Virginis

22. Sanctae Mariae Magdalenae

23. Sancti Iacobi apostoli

24. Sanctae Annae, matris Beatae Mariae Virginis

25. transfiguratio Domini

26. Sancti Laurentii martyris

27. assumptio Beatae Mariae Virginis

28. Sancti Stephani, regis Hungariae

29. Sancti Bartholomaei apostoli

30. nativitas Beatae Mariae Virginis

31. exaltatio Sanctae Crucis

32. Sancti Michelis archangeli

33. Matthaei apostoli et evangelistae

34. Sanctorum Simonis et Iudae apostolorum

35. Omnius Sanctorum

36. Sancti Emerici, ducis Hungariae

37. Sancti Martini episcopi

38. Sanctae Elisabeth viduae

39. Sanctae Catharinae virginis et martyris

40. Sancti Andreae apostoli

41. conceptio Beatae Mariae Virginis

42. Sancti Thomae apostoli

43. nativitas domini nostri Iesu Christi

44. Sancti Stephani protomartyris

45. Sancti Ioannis evangelistae

46. Sanctorum innocentium martyrum

47. Praeterea una quaeque parochia suum patronum et dedicationem ecclesiae celebret.

 

Jelzet: MNL GYMSMGYL IV. 502. b. 356/1733.

Eredeti, autográf aláírásokkal, papírfelzetes rányomott pecsét nyomával, egy melléklettel.

 

[1]január 1.

[2]Vízkereszt (január 6.)

[3]január 25.

[4]február 2.

[5]február 24. (szökőévben: február 25.)

[6]március 19.

[7]Jézus fogantatása, Gyümölcsoltó Boldogasszony (március 25.)

[8]április 23.

[9]április 24.

[10]május 1.

[11]május 3.

[12]áldozócsütörtök (a húsvét utáni 40. nap, vagyis a húsvétot követő 6. vasárnap előtti csütörtök)

[13]a pünkösd utáni 1. vasárnapot (Szentháromság vasárnapja) követő csütörtök

[14]június 24.

[15]június 27.

[16]június 29.

[17]Sarlós Boldogasszony (július 2.)

[18]július 22.

[19]július 25.

[20]július 26.

[21]augusztus 6.

[22]augusztus 10.

[23]Nagyboldogasszony (augusztus 15.)

[24]augusztus 20.

[25]augusztus 24.

[26]Kisboldogasszony (szeptember 8.)

[27]szeptember 14.

[28]szeptember 29.

[29]szeptember 21.

[30]október 28.

[31]november 1.

[32]november 5.

[33]november 11.

[34]november 19.

[35]november 25.

[36]november 30.

[37]december 8.

[38]december 21.

[39]december 25.

[40]december 26.

[41]december 27.

[42]december 28.

Utolsó frissítés
2018.07.20.